polyvagaal in jip en janneke taal

POLYVAGAAL THEORiE VAN STEPHEN PORGES IN JIP EN JANNEKE TAAL

Naar een theorie als deze heb ik jarenlang gezocht, een eenvoudig middel om mijn eigen gedrag en het gedrag van anderen te kunnen begrijpen en verklaren en dan ook nog suggesties aangereikt te krijgen over wat je dan kan doen in ieder van de deze gemoedstoestanden (dan gaat het mn over 2 en 3) om weer naar PVT I te “promoveren”. De oorspronkelijke artikelen over polyvagal theory zijn vrij ontoegankelijk. Dit is een poging om het te vertalen en ook toegankelijker te maken. Trouwens dit jaar heeft de zoon van Stephen Porges  Seth Porges hetzelfde gedaan - ze hebben samen het boek de Polyvagal World uitgegeven.                                                                                     

BEVRIJD - BEVANGEN - BEVROREN  de drie (polyvagale) gemoedstoestanden die zich constant afwisselen in ons Leven, ons leven beheersen maar ook “sjeu” geven.

Stephen Porges heeft zijn theorie in verschillende boeken uiteengezet maar die zijn zoals reeds gezegd door zijn wetenschappelijke taalgebruik nogal ontoegankelijk voor de gewone sterveling. Daarom wil ik graag een poging wagen om deze voor mij zeer waardevolle theorie in Jip en Janneke taal uit te leggen zodat die voor iedereen met wat voor theoretische of praktische vooropleiding dan ook begrepen maar vooral toegepast kan worden. De wereld komt er een stuk beter uit te zien als je jezelf en de ander beter begrijpt en compassie kan hebben (geen empathie dat is wat anders, dat leg ik later uit).

Stephen Porges heeft de mens drie dominante gemoedstoestanden toegedicht die ook een onderling verband en hiërarchie hebben. De meest “ideale” en menswaardige gemoedstoestand is de gemoedstoestand  die ik “Bevrijd, veilig en verbonden” heb gedoopt. Porges spreekt van “social engagement and safety”. Op safety (veiligheid) legt hij heel veel nadruk, terecht ook, je kunt niet bevrijd of vrij zijn als je niet veilig bent of je niet veilig voelt (dat zijn twee verschillende dingen, het eerste is een “objectieve” toestand en het tweede is een “subjectief” beleven. Dit tweede is dus een interpretatie van de toestand op basis van vroegere ervaringen, onverwerkte trauma’s etc.

Ik zal nu even heel summier de drie “gemoedstoestanden” beschrijven en we komen daar later natuurlijk uitgebreider op terug.

De tweede toestand is een toestand die ik “Bevangen (en druk druk druk)” zou willen noemen. Bevangen is een toestand van stress, angst maar een stress en angst toestand die niet in verhouding staat tot de aanleiding, de trigger (de actuele situatie, het hier en nu). Als je in deze toestand zit, kun je dat natuurlijk niet zien of voelen. Dit is eigenlijk de toestand waar de meerderheid van de westerse bevolking dagelijks in verkeert (maar helaas (nog) niet doorheeft). Dit is de gemoedstoestand waarin het EGO een heel belangrijk overlevingsmechanisme vervult. Via projectie, overdekken door het tegendeel, generaliseren, overdrijven, ontkenning, vermijding probeert Ego de kloof die er is tussen objectieve werkelijkheid en de subjectieve beleving van die werkelijkheid te “overbruggen”. De bevangen toestand doet je bijnieren op volle toeren draaien, cortisol en adrenaline verhogen sterk, maken veel glucose vrij om de spieren te kunnen laten reageren op de “bevangen” toestand om te kunnen vluchten en/of vechten.

De derde toestand heb ik “Bevroren en dood” (Porges: freeze/shutdown) genoemd, “the freeze” (“fight en flight” horen nog bij bevangen PVT II). Als de bevangen toestand te lang aanhoudt en er heel veel “onnodige” energie en veerkracht “verspild” wordt, kom je na verloop van tijd in een bijnier -uitputting, insuline resistentie en kun je in de freeze komen, de bevroren toestand die overleeft door bevriezen, niet meer bewegen, niet meer reageren, de Tot-stell reflex (bij dieren maar dus ook bij mensen in een wat minder letterlijke vorm - een bepaald deel van de mind zit in een tot-stell reflex, (door ego geinterpreteerd als) onmacht, opgeven.

Ook deze derde toestand van Bevroren kent natuurlijk ook verschillende stadia (ik weet niet of Porges dat ook doet, nog geen boek van hem gelezen alleen wat podcasts en youtubes gezien) maar in mijn interpretatie van Polyvagal zou ik in elk van de drie gemoedstoestanden stadia aanbrengen van minder ernstig naar ernstig.

Deze theorie is gebaseerd op de verschillende neurale ontwikkelingen die de mens in zijn evolutie heeft doorgemaakt - we zijn oorspronkelijk begonnen met een reptielen brein - hersenstam en ruggenmerg(s) reflexen (toen we nog water(land) dieren waren) 500 miljoen jaar geleden, daarna (400 miljoen jaar geleden) heeft het zoogdier brein zich ontwikkelt dat zijn mn de hippocampus en amygdala (Limbisch systeem) en pas in de laatste miljoen jaar is daar de neocortex bijgekomen en mn de (pre)frontale cortex waarin de typisch menselijke kwaliteiten zitten, de vrije wil, de humor en relativeringsvermogen, creativiteit en het vinden van oplossingen voor problemen, het kunnen verwerken van achterstallige trauma’s, het inlossen van karma (als je daar in gelooft) het helder kunnen denken, filosoferen, manifesteren. De laatst-bijgekomen, hogere (menselijke) ontwikkelingsstadia kunnen de eerdere, oudere (zoogdier- en reptielen brein) remmen. En aan de andere kant kunnen “Bevangen” en “Bevroren” mits intens getriggerd  ook het hele mensenbrein overspoelen en lamleggen.

En deze drie gemoedstoestanden heb je niet “vrijwillig” voor het uitkiezen (was dat maar waar) maar worden bepaald door je lichamelijk fysiologische toestand, en die lichamelijk fysiologische toestand wordt bepaald door signalen die onbewust  opgepikt worden uit je omgeving (neuroceptie) - “danger cues” of “safety cues” dus gevaarsignalen of veiligheid-signalen en deze zijn bepalend voor de gemoedstoestand waar je in komt en bepalen dus je gedachten en emoties. Bij gevaar-signalen komt je heel snel en onbewust in ANTS (automatische negatieve gedachten) - automatic negative thoughts.

Als dus signalen door het lijf als bedreigend, niet safe geinterpreteerd worden, kom je automatisch, als een reflex in Bevangen of Bevroren - dan wordt automatisch de bloedtoevoer naar de frontale cortex (het mensenbrein) afgesloten en gaat het zoogdier brein regeren - de amygdala zijn alleen nog maar gefocust op angst-signalen (en vinden die natuurlijke ook altijd - selectief kijken - koker/tunnelvisie). In de hippocampus liggen alle (beladen) herinneringen opgeslagen en dan wordt door het Limbisch Systeem (hippocampus plus amygdala, hypothalamus, substantia nigra)  als in een reflex de angstsignalen uit de amygdala gekoppeld aan een nog onverwerkte angstige herinnering uit de hippocampus. En het Ego gebruikt onbewust deze (nog onverwerkte) angst herinnering als een rechtvaardiging van zijn  “interpretatie en gedrag” een interpretatie die niet verder reikt dan de actuele trigger - kijkt niet naar context of verleden want het gevaar is acuut en bestaat nu dan is er geen ruimte om verder, breder of dieper te kijken. En het ego (ons overlevingsmechanisme) zal er alles aan doen om zijn “gelijk” te krijgen want daar hangt de “overleving” en dus zijn bestaansrecht vanaf - dus dat gaat vaak gepaard met een sterke lading “all or nothing/leven of dood” omdat het oorspronkelijk trauma dat door de huidige omstandigheden getriggerd is geworden vaak een leven of dood situatie was (maar daar wil het Ego echter nu niets van weten, die is alleen bezig met he “overleven” van de trigger in het nu). Je kunt je voorstellen dat als je in een intens Bevangen zit, je een heel sterke lading uitstraalt die erg “besmettelijk” op je omgeving kan uitwerken - het wordt tenslotte beleefd als een leven of dood situatie.

1 BEVRIJD, veilig en verbonden (onbevangen):  toestand PVT I  het mensenbrein - frontale cortex domineert  (ventral, social engagement, safety)

Deze toestand is de nastrevenswaardige toestand van elk mens, daarin is hij de beste versie van zichzelf - het is zijn geboorterecht maar hij is niet bij zijn geboorte al bevrijd. Hij komt hier op deze wereld met een pakketje, een rugzakje met nog onverwerkt traumatisch materiaal bijv uit de zwangerschap, trans-generationele trauma’s evt uit vorige  levens (als je daar in gelooft maar ook als je daar niet in gelooft, heb je te dealen met nog onverwerkt traumatisch materiaal van “vroeger”). En dat is ook precies waar het leven voor bedoeld is (tenminste in mijn narratief). Je krijgt het leven van je ouders en daar kun je ze een leven lang dankbaar voor zijn, maar je krijgt ook een pakketje mee waaraan je je kunt ontwikkelen, je bewustzijn verruimen (zonder drugs)  en met name ook je veerkracht versterken wat het veel makkelijker maakt om vanuit de toestanden Bevangen en Bevroren weer terug te kunnen keren naar Vrij, Bevrijd, waar je vreugde kan beleven, genieten van het leven, de mensen en de dingen; kan lachen en je onbekommerd en onbevangen voelen, nieuwsgierig zijn, je horizon kan verbreden. Maw de hemel op aarde creeren en aan het eind voldaan, tevreden en in overgave kan terugkeren naar “huis”.

Het narratief (je geloof, je levensbeschouwing) wat je in (BE)VRIJ(D) opdoet en ervaart, is ook een geloof wat je vrij maakt en ook anderen vrij maakt. Want we komen niet vrij, maar “gebonden” (Bevangen) ter wereld (mn symbiotisch verbonden,  in eerste instantie aan de moeder maar kan later ook op andere geprojecteerd worden (bijv partner).

Maar als we in Bevrijd getriggerd worden naar een nog onverwerkt stuk uit het verleden waar nog veel lading op zit (Limbisch systeem erg actief, Frontale cortex uitgeschakeld) dan staan we voor een uitdaging (dat is de eu-stress van het mensen brein - eu betekent “goed” in het grieks, dus dat is de stress die nodig is om een uitdaging aan te gaan en tot een goed eind te brengen - wat weer extra veerkracht en voldoening oplevert. Maar als de uitdaging als een probleem ervaren wordt dan zit je al dicht tegen Bevangen aan en wordt door het Ego een “selectief verleden” (maar niet het oorspronkelijke trauma) erbij gehaald om zijn interpretatie (en gedrag) te verdedigen. Je gaat in “defense” in de verdediging en in de verdediging sluit het hart zich en kan de ziel zich ook niet langer uitdrukken. Dat is ook heel begrijpelijk vanuit het lijf gezien, die voelt zich bedreigd en maakt daar een “halszaak” van, kwestie van leven of dood, zwart-wit redeneren, geen nuance of relatievering meer, geen humor meer (allemaal zeer adequaat in leven of dood situaties). Om weer in VRIJ te kunnen terugkeren gaat het erom om objectief te kunnen zien of de trigger-situatie waar je nu in zit inderdaad een levensgevaarlijke situatie is zoals je lijf (en ook je gevoel en emotie) je wil doen geloven of dat het allemaal wel mee valt (dan moet je dus mindful zijn).  Dit is de toestand van mogelijke zelf-regulatie dwz dat je jezelf in optimale staat kunt houden en vooral terug brengen - de optimale staat is de “best possible version” van jezelf (lichamelijk, emotioneel, geestelijk en spiritueel)

The Work van Byron Katie kun je heel goed gebruiken om te kijken wat de “objectieve” toestand van een situatie of persoon is.

https://thework.com/the-work-app/

In BEVRIJD ga je de dingen aan die op je pad komen (want ze komen niet voor niets op je pad) - dus de confrontatie aangaan, aankijken, niet wegduiken of vermijden.

Bij een keuze is er geen goed of fout maar maak een keuze. En integriteit gaat boven loyaliteit (vaak bezoedeld met symbiose). Je neemt 200 % verantwoordelijkheid voor elk gevoel wat in je relatie wordt getriggerd want ws zal een groot deel van de intensiteit van het gevoel horen bij een gelijksoortig  onverwerkte situatie uit het (verre) verleden. Het geeft je juist dan de kans om ook dat oude trauma te verwerken.

De motor van deze toestand (BE)VRIJ(D) is de liefde. En het denken is vrij.

2 BEVANGEN en druk druk druk, geen tijd   Toestand PVT II - het zoogdier brein domineert (Porges: mobilised, arousal, sympathetic mode)  angst-denken waarbij wishful thinking een compensatie kan zijn.

Dat is de gemoedstoestand waarin Ego zich helemaal thuisvoelt - in BEVRIJD is geen verzet, alleen maar flow en “accept what is” in de hoogste vorm van *(BE)VRIJ(D) sta je met je poten in de klei, ik bedoel ben je goed geaard en voel je bliss en dankbaarheid (maar dat is dan wel de hoogste vorm, komt niet zo heel vaak voor). Ego heeft weinig te zoeken in deze gemoedstoestand van BEVRIJD.  Bevangen dat is de “default” (zeg maar de “fabrieksinstellings-”) toestand van de beschaafde westerse mens. Niets aan het toeval overlaten, je verzekeren van, uitgaan van het “worst case scenario”, de onderliggende angst regeert, alles in protocollen vangen om maar uit te sluiten dat …  Dit is de toestand van het armoede-bewustzijn, reageren vanuit gebrek, tekort en competitie. In BEVRIJD regeert het overvloeds bewustzijn of met andere woorden de Liefde, In Bevangen regeert de angst en vooral hoe je die kan compenseren, vermijden, ontkennen of kan overdekken met het tegendeel. Dit is de toestand waarin je kan co-reguleren of co-dependent kan zijn. Porges verstaat onder co-regulatie een gelijkwaardige interactie/communicatie die “Bevrijd(t). “Co-dependency” is een vaak niet gelijkwaardige interactie/communicatie die ervoor bedoeld is de huidige toestand en ook je afhankelijkheid daarvan te bestendigen (precies waar Jurriaan het hier boven over heeft).

“Evalueren”, vergelijken, labelen van goed of slecht en competitie maakt je “Bevangen”.

Overal waar verzet gevoeld of ervaren wordt, weet je dat Ego aan het werk is en dat je dan in Bevangen bent - daar kun je ego niet de schuld van geven, hij doet alleen maar waar hij voor ingehuurd en goed in is - te zorgen dat jij niet in een (volgens hem) dodelijke pijn terecht komt en daar hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan. Lees Eckhart Tolle :-)

Dit is een toestand waarbij je heel sterk gefocust bent op waar het gevaar loert, tunnelvisie ligt op de loer. Ego moet op volle toeren werken om het gat te dichten tussen “ervaring, de perceptie van de trigger” en de “objectieve” toestand van de trigger die daar in geen enkele verhouding mee staat. Ego moet de ervaring en perceptie rechtvaardigen zonder naar de context te hoeven kijken (het onderliggende onverwerkte trauma) want taak van het ego is juist om je daar weg van te houden, hij is alleen bezig met de hier en nu toestand (tenminste zijn perceptie daarvan) te overleven.

Bevangen is de slachtoffer toestand ook al zal Ego daar meestal een andere draai aan geven.

Plaatsvervangende (schaamte, angst, schuld – survivor guilt) horen allemaal in 2. Is  nog een uiting van “symbiose” – niet vrij en nog “afhankelijk” zijn. Je zou het ook onder “co-dependency” kunnen rangschikken.

“Disease is delusion, awareness is cure” (Rajan Sankaran, The Spirit of Homeopathy) gaat over de bevangen toestand, dat is de toestand als je die niet meer naar BEVRIJD kan transformeren onherroepelijk zal leiden tot een chronische ziekte (of dat nu ALS, MS, Parkinson, Alzheimer, Diabetes, of kanker is).

Dit boek van Rajan Sankaran was voor ons de inspiratie om in 1992 het klassiek homeopatisch tijdschrift Simillima te beginnen tot en met 94 daarna hebben we een pauze genomen die nu al dertig jaar duurt maar misschien is dit artikel weer een eerste Simillima aanzet (in een of andere vorm).

(Trouwens we hebben nog een aantal volledige jaargangen liggen, merkte ik na het opruimen van mijn zolderkamer onlangs - voor 50 euro kunnen de 8 nummers worden gekocht, overmaken op NL07INGB0002678258 tnv C L Dam   plus een mailtje sturen met je adresgegevens naar kees.dam@mac.com)

Zoals al gesuggereerd zijn deze drie gemoedstoestanden ook toepasbaar op veel instituties in de maatschappij (allemaal bevangen), onze geneeskunde, de staat, de media etc

Maatwerk in de gezondheidszorg vraagt om afwijken van protocollen. Het volgen van protocollen maakt de individuele gezondheidszorg kwalitatief minder en daarnaast ook nog onbetaalbaar

Daarom is het als individu ook niet makkelijk, nee een extra uitdaging om je te BEVRIJDen, er worden nogal wat hindernissen voor je opgeworpen. Als je je niet wilt laten vaccineren bijv (je zou toch zeggen dat dat een vrije keus moet zijn) dan kunnen  je aardig wat rechten ontnomen worden (op basis van ongefundeerde angst). Als je niet de juiste QR code hebt kun je op veel plekken worden uitgesloten en niet naar binnen (was mn in de acute covid tijd - een sterke angst-trigger was dat toen (waardoor je/men makkelijker in een nog ernstiger vorm van bevangenheid komt met nog sterkere angstmaatregelen).

Bij Co-regulatie vooral met (zoog)dieren, als hond, kat, paard, varken (in deze toestand vanuit het “mammalian - zoogdier brein) komt veel oxytocine (knuffelhormoon) vrij, ook al bij het zien ervan (life of digitaal), Natuurlijk is sex en intimiteit een hele sterke vorm van een oxytocine rush (co- regulatie)

Het gaat om buik (intuïtie), hoofd (helder denken) en hart (je gevoel) op één lijn brengen, dat is integriteit, dat is uit één stuk zijn en om je daaraan vervolgens over te kunnen geven.

Elke fout die je maakt, is een ruimte voor verbetering, kan je maken tot weer een betere versie van jezelf.

De relatie met jezelf, de verbinding met jezelf is altijd de meest belangrijke want het bepaalt jouw relatie of is jouw relatie met de ander en de wereld.

Het meeste wat we te doen hebben is afleren, al die dingen die we geleerd hebben die andere voor ons belangrijk vinden, altijd blijven re-evalueren wat echt belangrijk voor je is, wat je dichter bij jezelf, bij je ziel brengt.

Bevrijd zijn impliceert per definitie trouw zijn aan jezelf wat heb je anders aan vrijheid, niet trouw aan jezelf impliceert “gebondenheid”. BEVRIJD zijn betekent eigenlijk vrij van “gebondenheid” aan het verleden en mn relaties uit het verleden, aan onverwerkte (delen van) trauma’s. Het verwerken van achterstallig onderhoud (verwerken van onverwerkte trauma’s) dat is echte bevrijding en geeft veiligheid en (ziele)rust.

Ziel versus Ego

De ziel communiceert met ons via synchroniciteiten - dat is vaak een hele prettige vorm van communicatie maar ook (en veel belangrijker) via gevoelens, mn de vervelende gevoelens zijn expressies van de ziel om te laten weten, hier wil nog iets gedaan, “verwerkt” worden. De ziel komt het meest makkelijk tot expressie in toestand 1 Bevrijd en heel vaak via synchronicitietien als teken dat je op het goede pad bent. En de vervelende gevoelens zijn vaak een teken van nog wat bijsturen. Na het bijsturen voel je vaak een opluchting en krijg je ook (weer) synchroniciteiten op je pad.

3 BEVROREN en dood  Toestand PVT III - reflex van het  reptielenbrein (Tot-stell reflex) (dorsal vagal, shutdown); dood in de zin van niet meer reageren, geen response meer, numb (misschien alleen nog automatische reacties -ANTS automatic negative thoughts)  — doemdenken

Fight, Flight hoort  nog bij 2 Bevangen - “mobilised” en Freeze bij 3 - bevroren, onmacht, niet kunnen, verlamd (van angst), het opgeven, afgesloten, locked in, (totale sociale) isolatie

De “dorsal vagus”

The dorsal vagus is a large, primitive nerve that is common to all animals, including fish. It goes down the spine and has a role in controlling our lungs, hearts (moderating heartbeats so they don't get too rapid) and stomach (where it actually aids digestion).

Dorsal Vagal Shutdown, known as the body's "freeze response" to overwhelming stress or trauma, is a natural and understandable reaction. This nervous system response can manifest in varying intensities and durations, leading to either acute or chronic states.

Niets menselijks is ons vreemd (bevangen toestand is de normale “condition humaine”), ben je te lang in bevangen = stress dan is de kans groot dat je na verloop van tijd in Bevroren komt met als lichamelijke analogie bijv CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom); catatonie toestand (psychiatrie); dissociatie; een negatieve veerkracht hebben waarbij je jezelf niet meer kan dragen en ook het gevoel hebt dat anderen je als een last ervaren - dan hoeft het niet lang te duren voordat je het besluit neemt: het is beter voor mij, iedereen en de wereld dat ik er niet meer ben. Dit is een toestand van totale sociale isolatie (en die wordt ook opgezocht), niet meer bereikbaar voor co-regulatie en zelfs co-dependency is er niet meer. Bevroren is in onmacht zitten, niets meer kunnen of weten te doen, niet meer in beweging te krijgen, vastzitten, vastgeroest, afhaken - er blijft weinig anders meer over dan je te verdoven, niet meer te voelen Dit zijn natuurlijk ook al aanwezige egomechanismen in een ernstiger stadium van Bevangen (2C).

Er zijn drie niveau’s van bevroren:

A: kan (weet terug) te komen in Bevangen via co-regulatie en zelf-helingstechnieken, hoewel je meestal in Bevroren een therapeut nodig hebt (liefst een die polyvagal informed is) en goede technieken heeft (geen praattherapie maar bijv EFT, fasterEFT, TAT, Emotion code etc).

C: gevangen in Bevroren, overstressed, er kan niets meer bij, loopt al over; of situatie van een sterk negatieve veerkracht waarbij je jezelf niet meer kan dragen en makkelijk tot de conclusie zou kunnen komen dat de wereld beter af is als je er niet meer bent - dus suïcidaal gedrag en dito gedachten. Verslavingen, waarin je jezelf “numb” maakt zodat je de pijn niet meer hoeft te voelen.

B: zit tussen A en C; toestand van locked in

Polyvagaal, wat is dat?

Polyvagaal refereert aan de nervus vagus, letterlijk de dolende zenuw (denk aan vaga-bond) en je hebt de ventrale vagus aan de buikzijde die de spiijsverteingsorganen innerveert en zorgt voor de spijsvertering en een deel daarvan verzorgt ook het gezicht, het gehoor en de (intonatie van) de stem. Met name via ons gezicht en stem “co-reguleren” we, maken we contact en laten we de ander (en ook onszelf) zich veilig voelen en op zijn gemak, het scheppen van vertrouwen en een (innige) band kan hiermee worden bewerkstelligd.

Ons autonome Zenuwstelsel bestaat uit twee delen - het sympathisch deel voor de actie, maar ook de fight en flight en een parasympatisch (waar de vagus onderdeel van uitmaakt) voor “rest and digest”, ontspannen en vertering, ook voor de slaap en de sex is de parasympaticus (en dus ook vagus) onontbeerlijk.

De dorsale vagus die aan de rugkant verloopt, is veel ouder evolutionair gezien en hoort bij het reptielenbrein en die probeert te overleven met de Freeze of Totstell reflex (zoals die bij dieren genoemd wordt).

Polyvagaal Theory van Stephen Porges in de praktijk

Een van de belangrijkste verworvenheden van de polyvagaal theorie, is de notie dat wij ons gedrag niet kiezen maar dat ons lijf, ons zenuwstelsel op grond van signalen van veiligheid of gevaar ons gedrag dicteert. Ons Ego zorgt er vervolgens voor dat dit gedrag “gerechtvaardigd” en verklaarbaar wordt gemaakt door te wijzen op omstandigheden in de omgeving, de ander (dus buiten jezelf )– nl de “trauma-triggers” die de “gevaar-signalen” in gang hebben gezet.

Trauma triggers zijn geen trauma’s op zichzelf, ze kunnen bij een bepaald (daarvoor overgevoelig) iemand oude onverwerkte trauma’s triggeren (door omstanders die niet deze “overgevoeligheid” hebben, gezien als een overdreven, buiten proportonele reactie). Dit zijn voor homeopathen middel-indicerende symptomen. In het Repertorium vaak te vinden onder de subrubrieken: “about trifles” (bijv Anger, Anxiety, Rage, etc). Zo’n trifle is dus een trauma trigger. (zie artikel over Trauma’s)

Polyvagaal heeft drie gemoedstoestanden in kaart gebracht die fysiologisch ogv van veiligheids- en gevaarsignalen door ons ANS (autonoom zenuwstelsel) gedicteerd worden (daar hebben we geen vrije wil over). Bij voldoende gevaarsignalen wordt de bloedvoorziening naar de Prefrontale cortex (het mensen-brein) uitgeschakeld en vallen we terug op het zoogdier-brein (mn Hippocampus en Amygdala)

leuke interessante animatie over de polyvagaal theorie

 

The wisdom of trauma  Gabor Maté and Stephen Porges

polyvagaal simply explained:

Deb Dana, mijn favoriete polyvagaal voorbeeld:

The master zelf aan het woord waarin hij ook op (ongefundeerde, misplaatste) kritiek ingaat die over de polyvagal theory de ronde doet.

https://www.justinlmft.com/post/dorsal-vagal-shutdown  (stuck not broken podcast)

hoe kom je uit een shutdown, uit Bevroren  — hele goeie podcasts over allerlei aspecten van de polyvagal theory

hier zijn overzichtspagina met al zijn podcasts:  https://www.youtube.com/@JustinLMFT (evt copy/paste)

“Polyvagal ladder climbing” om uit Bevroren en Bevangen te komen naar BEVRIJD

Playlists over trauma herstel, fight flight - bevangen toestand, Bevrijd - social engagement state, etc    

https://www.youtube.com/@JustinLMFT/playlists%20(evt%20copy/paste) 

“Take home message”

Zoals reeds gezegd maar kan niet genoeg herhaald worden: je gemoedstoestand wordt niet bepaald door je brein maar door je lijf en zenuwstelsel die op grond van allerlei gevaar- of veiigheids signalen (neuroceptie - onbewust) de beslissing neemt in welke van de 3 gemoedstoestanden je komt (heb je dus bewust niets over te vertellen, hoewel je ego je anders wil doen geloven ;-). Het enige wat je kan doen, is “mindful” zijn en registreren in welke gemoedstoestand je zit  en dan kijken welke van de beschikbare technieken je kunt aanwenden om te “promoveren naar een hogere divisie”. Dat kan zijn co-regulatie, zelf-regulatie (zoals bijv technieken als EFT, fasterEFT, TAT etc), en met name in 3 (een polyvagal informede) therapeut raadplegen, een die meer doet dan praten en medicatie voorschrijven. Maar ook sporten, dansen, zingen, schilderen, je passies uitleven (en niet vergeten daar tijd voor vrij te maken - gewoon inplannen).

Cognitieve Gedragstherapie werkt soms niet omdat niet de bewuste geest bepaalt in welke gemoedstoestand je verkeert maar de onbewuste signalen (van gevaar of veilig) die het lijf oppikt.

En je onderdompelen in “positieve” mindsets en podcasts (als tegenwicht voor het jarenlang geïndoctrineerd zijn met het tegenovergestelde :-)  zoals bijv die van Eckhart Tolle, Joe Dispenza, Greg Braden, Ellen Langer, en niet te vergeten Zach Bush en zijn commune (

https://www.onecommune.com

)

Graag reacties, opmerkingen, verbeteringen naar

Kees Dam

Van Walbeeckstraat 85-1

1058CM Amsterdam

Email: kees.dam@mac.com